Prikkels en nu?
De verschillende fasen van overprikkeling
Overprikkeling betekent dat je meer prikkels ontvangt dan je aankunt. Prikkels komen binnen via je zintuigen: ogen, tong, neus, oren, en huid. Wanneer je te veel prikkels via deze zintuigen ontvangt, leidt dit tot een situatie waarin de prikkels steeds intenser worden ervaren naarmate de overprikkeling toeneemt.
Hard werken
Al die prikkels die je van buitenaf ontvangt, veroorzaken een reactie in je eigen ik, zeg maar. Bedenk eens hoe hard je lichaam en brein moeten werken om al die prikkels te verwerken. Dit omvat jouw gevoelens en gedachten, de to-do lijst, alle geuren, geluiden, en beelden die je bewust en onbewust tot je hebt genomen. Denk ook eens aan het eten en drinken dat jouw lijf moet verwerken. Dit alles moet een plaatsje vinden in jou. En dat samen kost ontzettend veel energie.
Hoe kijk je naar jezelf
Hoe kijk je naar jezelf? Ben jij die gevoelige, sensitieve HSP-vrouw die overloopt van energie, of ben je meer een zeilbootje dat soms ook even uit de wind ronddobbert om te herstellen? Waarschijnlijk zeg je nu direct tegen jezelf dat jij die gevoelige, sensitieve HSP-vrouw bent die bruist van de energie! Mogelijk onderschat je jezelf, net als de meeste fijnbesnaarde, gevoelige vrouwen. De overprikkeling loert!
De vier fasen
Graag neem ik je mee door vier fasen van overprikkeling en geef ik je inzicht in hoe je kunt voorkomen dat je de laatste, meest ernstige fase bereikt.
De snelheid waarmee je energie afneemt, hangt af van persoonlijke factoren:
(Hoog)gevoelige, sensitieve vrouwen doorlopen de vier fasen snel, en soms zelfs dagelijks. Zeker wanneer jij jouw talent inzet en vaak voor anderen zorgt, zonder je eigen grenzen te bewaken, of als je creatief, enthousiast, en intelligent bent en je daardoor veel werkzaamheden naar je toe trekt, dan blijkt dat je vaak jaren chronisch overprikkeld bent en dagelijks hinder ondervindt van lichamelijke klachten en bijbehorende geestelijke onbalans. Het proces van overprikkeling verloopt altijd op dezelfde wijze.
Eerste fase
In de eerste fase voelen we ons fantastisch; ons lichaam en geest zijn uitgerust en vol energie. We omarmen alles wat de wereld ons brengt: de natuur met zijn geluiden, het werk dat uitnodigt tot meer, privéleven waarin we door het leven dansen, hunkerend naar meer, meer en meer. Deze fijne staat van zijn bruist in ons en stralen we ook uit naar anderen. We worden opgemerkt door onze positieve en liefdevolle energie. Er is ruimte om bewust te kiezen voor de dingen die bij ons passen, en we genieten van al het moois op ons levenspad.
Tijdens deze fase zijn we niet bezig met ons energieniveau, simpelweg omdat het leven ons constant uitnodigt om te genieten. We zetten ons talent in om er voor de mensen om ons heen te zijn, wat ons veel voldoening geeft.
Hoe voelt deze fase:
- Een actief gevoel van balans en energie.
- Blijheid en enthousiasme.
- Positiviteit over de toekomst.
- Actieve inzet voor gezamenlijke activiteiten met mensen om ons heen.
- Openstaan voor nieuwe uitdagingen.
- Prikkelingen als een prettige gewaarwording beleven.
- Geen (of bijna geen) fysieke ongemakken.
Deze fase zit vol energie, geluk en levensvreugde, en de wereld lacht ons toe. We voelen ons fantastisch.
Tweede fase
In de tweede fase worden we overmoediger en toegankelijker voor dagelijkse verleidingen. We besluiten om de mensen om ons heen te helpen, gaan nieuwe dingen aan en staan open voor sociale activiteiten en sociale media. Alles wat nieuw is voelt geweldig.
Hier loert echter het gevaar van de tweede fase. We vergeten te checken bij onze persoonlijke energievoorraad voordat we besluiten iets te ondernemen. Ons “energiebrilletje” heeft vuile glazen, zeg maar. Ondanks onze gevoeligheid en sensitiviteit zoeken we voortdurend naar spanning. We voelen niet dat onze agenda overloopt en onze energie begint te lekken. We vergeten te scannen of onze persoonlijke balans nog oké is.
Deze tweede fase is een persoonlijke hardloopwedstrijd waarin onze omgeving, en soms wijzelf, eisen aan ons stellen. We krijgen interne signalen die we verstandelijk wegberedeneren onder het mom “dat komt later wel.” Het concept van rust nemen lijkt vergeten.
Positieve en negatieve prikkels maken aanspraak op onze energievoorraad.
Herkenbare symptomen:
- Overmoedig gedrag en het negeren van grenzen.
- “Nee” staat niet in ons persoonlijke woordenboek.
- Een ongestructureerde agenda en het vergeten van afspraken.
- “Nog even” staat vooraan in onze persoonlijke agenda.
- Focus op energie is weg.
- Twijfelen over de meest eenvoudige dingen.
- Moeheid, hoofdpijn en slaapproblemen in combinatie met onrust in het lijf.
- Angst voor nieuwe dingen.
Het is belangrijker dan ooit in deze fase om bewust om te gaan met zelfzorg, om te voorkomen dat overprikkeling de baas wordt over jou.
Derde fase
Voor je het weet, bevind je je in de derde fase, de fase waarin een constante stroom van indrukken en informatie je overweldigt. Het serieus nemen van doseren is cruciaal. Het is belangrijk om actiemomenten af te wisselen met rustmomenten om te herstellen van de ervaringen die je brein en zintuigen prikkelen. Zonder rustmomenten om de ervaringen van de dag te verwerken, raakt je brein en je zintuigen verzadigd met prikkels.
Het wordt steeds moeilijker om actie en rust af te wisselen. Grenzen worden vaag, terwijl de verleidingen zoals feestjes, sociale media en verslavingen zoals overmatig koop-, eet-, of drinkgedrag toenemen. Je energie neemt met grote sprongen af. Het voelt alsof je tegen de wind in fietst en bijna niet vooruitkomt.
Sluipmoordenaar
Overbelasting is een soort sluipmoordenaar. Je voelt dat je wordt achtervolgd maar reageert te laat op het cruciale moment.
Het moment waarop je ineens denkt: “Wie ben ik eigenlijk?” Men noemt dat vaak een burn-out. Opgebrand zijn.
Wat ervaar je in fase drie?
- Alles, zoals geluid, licht of emoties van mensen om je heen, komt zo intens binnen dat je er ziek van wordt.
- Er zijn momenten van paniek.
- Soms voel je een band om je hoofd en is er een flikkering in je ogen.
- Een klemmend gevoel op de borst, te weinig lucht krijgen of een hyperventilatieaanval.
- Je huilt plotseling of ontvlamt in woede.
- Opgejaagd gevoel in je keel.
- Je volbrengt je dag op wilskracht ondanks pijn of ongemak.
- Je ervaart allerlei fysieke klachten.
- Alle prikkels die binnenkomen zijn overweldigend en ongewenst.
- Je lijf schreeuwt dat het spanning en stress ervaart, opgebouwd in de tweede fase door jezelf niet op de eerste plaats te zetten. Je hebt niet aan zelfzorg gedaan. Dit is jouw moment om stil te staan en naar binnen te gaan. Vraag jezelf: “Wat heb ik nu nodig om uit deze draaimolen te ontsnappen?”
- Je bent je ervan bewust dat je alle fases in een moment, een dag of een paar dagen kunt doorlopen!
Ik ben mezelf helemaal kwijt
Wat veel gevoelige, sensitieve vrouwen op dit moment tegen mij zeggen, is: “Ik ben mezelf helemaal kwijt!” Dat raakt mij zo.
Fase vier
Dat klopt, fase vier is het moment dat je gevoel, je eigen ik, je ziel heeft verlaten. Je lijf is achtergelaten in eenzaamheid, uitputting en vol verdriet.
Je kijkt naar het gat voor je voeten en denkt: “Hoe kan het nou dat ik toch weer hier ben?” Wees lief voor jezelf. Juist omdat je zo mooi en liefdevol bent naar de mensen om je heen, en omdat je minder goed kunt filteren door je intense leven, kun je de donkere kant van overprikkeling nog wel eens ontmoeten. Het overkomt zelfs mij wel eens.
Wanneer je ervoor zorgt dat je actie met rust afwisselt (doseren), gezond eet, je slaapcycli en je persoonlijke grenzen bewaakt, begint het herstel. Langdurige overprikkeling kan leiden tot een burn-out, wat vaak resulteert in blijvend minder energie. Lees hier meer over overprikkeling.
Kwetsbaar en onveilig voelen
Bij een gevoelige, sensitieve HSP-vrouw is er vaak een oorzaak in de kindertijd te vinden. Dat hoeft maar iets kleins te zijn, voor anderen bijna nietszeggend, maar juist die situatie heeft je kwetsbaarheid of onveiligheid aangezet. Het begin van genezing is te herkennen of te ontdekken welk moment jouw voelsprietjes, die de hele dag scannen of je veilig bent, zijn aangegaan.
Ben je ziek, kinderachtig of een patiënt? Nee, je bent die mooie, fijnbesnaarde vrouw die wat hulp nodig heeft bij haar ontwikkeling en met eenvoudige tools leert doseren. Dan kan overprikkeling je wel eens overkomen, maar wordt het niet chronisch.
Hoe herken je fase vier?
- Een gevoel ver bij jezelf vandaan te zijn.
- Je voelt je lamgeslagen en voelt van alles, maar kunt het niet benoemen.
- Je hebt concentratieproblemen en kunt je gevoelens niet uitleggen.
- Kiezen wat goed is voor jou lukt niet.
- Je eten smaakt niet en je bent uitgeput.
- Kleine lichamelijke ongemakken voelen nu zo groot en roepen vragen op of je misschien ernstig ziek bent.
- Alles wat via je zintuigen binnenkomt, doet pijn. Pijn in je hoofd, je oren, alles stinkt of smaakt vies.
In de hectische wereld van nu heb jij, als gevoelige vrouw, het zwaar. De wereld is druk en sociale media doen voorkomen alsof iedereen een prachtig druk leven leidt, nooit op tijd naar bed gaat, altijd deelneemt aan fantastische activiteiten en tot in de puntjes verzorgd is.
Jij, met je fijnbesnaarde systeem, leeft energetisch hoog. Je kijk op de wereld is niet altijd realistisch. Daarom is het belangrijk om te gronden en je af te sluiten voor de energie van mensen om je heen.
Tip
Draai bij het opstaan drie keer tegen de klok in om je navel. Draag rode of gele sokken of rood ondergoed.
Draag kleurige kleding voor je innerlijke blijdschap.
Luister naar muziek die jij mooi vindt en omring jezelf met planten en bloemen om je innerlijke engeltje te voeden.
Het is belangrijk te erkennen dat overprikkeling niet alleen door externe factoren komt, maar ook door hoe je intern met prikkels omgaat. Ook is cruciaal om dagelijks momenten te creëren voor ontspanning en herstel. Dit kan zijn door een vast slaapritme, gezonde voeding, beweging, tijd buiten doorbrengen, het minimaliseren van schermtijd voor het slapen gaan, en het dragen van kleurrijke kleding voor een positief effect op je gemoedstoestand.
In welke fase ben jij nu? Lees de pagina en bekijk het filmpje over overprikkeling.
Speciaal voor de eerste hulp bij overprikkeling is er het Zen-Pakket.
Liefs, Estsher
